Dan Perjovschi, 'The Entrance Issues' (2017), met dank aan de kunstenaar, 'Extra Citizen', Kunsthal Extra City, Antwerpen,
2017, foto Tomas Uyttendaele.
Dan Perjovschi is kunstenaar, cartoonist en soms curator. Zijn werken waren al te zien op de Biënnale van Venetië (1999, 2007) en in het MoMA in New York (2007). Hij schrijft voor Revista 22, dat gezien wordt als de oppostitiekrant in Boekarest, en werkt mee aan het webzine Tiuk. Gewapend met viltstiften, krijt en een notitieboek trekt deze kunstenaar door de wereld, leest kranten en volgt het nieuws via de televisie en het internet. De tekeningen die hij in Brussel toonde, weerspiegelden zijn scherpe visie op de nationale en internationale actualiteit, het dagelijkse leven en de kunst. Van zodra de tentoonstelling voorbij was, werden de tekeningen verwijderd, of soms al eerder. Zoals in Venetië in 1999, toen de kunstenaar zijn tekeningen maakte over het leven in het postcommunistische tijdperk en over de rol van Oost-Europese kunst in de culturele uitwisseling met het Westen. Hij tekende op de vloer van het paviljoen, zodat de bezoekers de werken letterlijk en figuurlijk uitwisten. (Een zinspeling op de erosie van de Oost-Europese identiteit en het verdwijnen van de 'oude staatskunst' na de instorting van de Muur.)
Dan Perjovschi werd in 1961 geboren in Sibiu, een stad in centraal Roemenië, en woont nu met zijn vrouw Lia in Boekarest. Zijn kijk op de wereld is zowel typerend voor het land als voor hem zelf: het zit vol met tegenstrijdigheden, met wijsheid én absurditeit. Zijn werk is humoristisch en scherp en slaagt er vaak in om op treffende manier menselijk gedrag en menselijke kwetsbaarheid, zinloze ambitie en de minder aangename trekjes van de gemondialiseerde (kunst)wereld bloot te leggen. Perjovschi gebruikt wellicht de eenvoudigste en efficiëntste manier van werken van alle hedendaagse kunstenaars: hij tekent en schrijft. Op muren, in kranten en boeken. Wanneer hij zijn afbeeldingen en teksten in het museum tijdens openingstijden creëert, krijgt zijn werk een performatief aspect, soms met de hulp van het publiek, dat het eindresultaat zo kan beïnvloeden. Hij maakt de tekeningen uit de losse pols, het eindresultaat wordt mede bepaald door datgene wat er op dat moment gebeurt. Het schrijven is een intrinsiek deel van de tekeningen. Geestige woordspelletjes en bijtende commentaren worden toegevoegd. Of woorden worden soms onderstreept, zo het gedachtenproces van de kunstenaar zichtbaar makend.
Het talent van Perjovschi voor het condenseren van complexe ideeën in directe, visuele beelden is wellicht een vaardigheid die hij als redacteur en politieke karikaturist sinds 1991 bij Revista 22 heeft opgedaan. Zo observeert hij voortdurend het dagelijkse leven, op zoek naar momenten of acties die hij treffend kan weergeven. Hij stelt de mensen om zich heen ook steeds vragen en downloadt de verkregen informatie vervolgens in notitieboekjes, waarop hij zijn grotere muurwerken baseert. De fysieke ruimte die hij voor tentoonstellingen krijgt, bepaalt eveneens in zekere mate de uitkomst van zijn installaties.
Dan Perjovschi in Galleria d'Arte Moderna e Contemporanea, Bergamo, 2018.
Hij gebruikt in alle ruimtes de onzichtbare hoekjes en onhandige plaatsen, waardoor een bezoek aan een Perjovschi-tentoonstelling tegelijk een alternatieve rondgang door het gebouw wordt. Datgene wat hij ziet en hoort op de plaats waar hij een werk maakt, is van grote invloed op het onderwerp dat hij kiest, terwijl nationale en internationale nieuwsberichten die op zo’n moment de lokale verhalen beïnvloeden een tweede focus vormen. Naast kunst- en andere roddels vormt dit het palet van directe inspiratiebronnen voor zijn tekeningen. Op zijn eigen unieke manier improviseert Perjovschi met beelden zoals een muzikant dat met een bekende melodie zou doen. De thema’s zijn herkenbaar maar alles is verdraaid dank zij een buitengewone intelligentie die er op één of andere manier in slaagt het cynische en het moralistische met elkaar te combineren. Als inwoner van Boekarest, opgevoed ten tijde van het communisme, is er voor hem altijd sprake van dubbele ironie: men heeft gekregen wat men wilde, de val van Ceauşescu, maar daarvoor zijn corruptie en dogmatisme van een andere aard in de plaats gekomen. Intellectuele graffiti, politieke beeldverhalen. Dan Perjovschi deelt een universele taal voor de 21ste eeuw.